SAF: alternatieve vliegtuigbrandstof
Wat is SAF?
SAF is de naam die de luchtvaartindustrie gebruikt voor een beter alternatief voor gewone vliegtuigbrandstof. Het is een afkorting van ‘Sustainable Aviation Fuel’, in het Nederlands ‘duurzame vliegtuigbrandstof’. Wij noemen het liever ‘alternatieve vliegtuigbrandstof’. SAF zorgt namelijk nog steeds voor schadelijke uitstoot en is dus niet volledig duurzaam.
Vanaf 2025 bevatten vluchten die vertrekken vanuit Europa gemiddeld 2% SAF, zoals de EU-regels vereisen. Hoewel dit een stap vooruit is, blijft de impact van SAF beperkt. We moeten daarom inzetten op SAF om de voordelen beter te benutten.
De voordelen van SAF*
Het gebruik van SAF is beter, want:
- Het wordt gemaakt van niet-fossiele bronnen, zoals gebruikte frituurolie.
- Hoewel SAF tijdens de vlucht evenveel CO₂ uitstoot, is de totale CO₂-impact over de hele levenscyclus (van productie tot verbranding) minstens 65% lager.
- Het veroorzaakt minder andere schadelijke uitstoot, zoals fijnstof en zwavel, wat uitmaakt voor de lokale luchtkwaliteit op de grond.
* We selecteren alleen SAF die voldoet aan de duurzaamheidscriteria van de Europese Unie, zoals gedefinieerd in de ReFuelEU Aviation Regulation.
Wat maakt SAF beter?
Dit komt omdat de hele levenscyclus van de grondstoffen wordt bekeken, inclusief hoe ze worden gemaakt en verwerkt. Biologische grondstoffen, zoals gewassen, nemen bijvoorbeeld CO₂ uit de lucht op terwijl ze groeien.
De SAF die wij inkopen, komt vooral van gebruikte frituurolie, een afvalproduct. De koolstof in deze olie is gekoppeld aan het eerste gebruik (het bakken van patat). Tijdens de productie, distributie, transport en verbranding van SAF komt er wel CO₂ vrij. Maar de totale CO₂-uitstoot is veel lager dan die van fossiele brandstof: minstens 65% lager bij de SAF die wij gebruiken.
Ook zorgt het hergebruik van frituurolie niet voor nieuwe CO₂ in de lucht. Bij fossiele brandstof komt in de grond opgeslagen koolstof vrij in de vorm van CO₂ wanneer het wordt verbrand.
Naast CO₂-uitstoot heeft vliegen ook andere schadelijke gevolgen voor het klimaat. Denk aan de witte strepen die vliegtuigen in de lucht achterlaten (contrails). Deze vliegtuigstrepen dragen bij aan de opwarming van de aarde. En ook de uitstoot van fijnstof en zwavel is slecht voor de luchtkwaliteit. Bij SAF zijn deze effecten kleiner dan bij gewone brandstof. Dat zit zo.
SAF voldoet aan dezelfde technische eisen als gewone kerosine en is dus even veilig, maar het bevat minder onzuiverheden. Deze onzuiverheden zorgen bij verbanding voor de uitstoot van fijnstof en zwavel. Omdat SAF veel minder onzuiverheden bevat, komt er tijdens de vlucht ook minder fijnstof en zwavel vrij. Daardoor ontstaan ook minder snel vliegtuigstrepen, omdat deze zich vormen rondom deze fijnstofdeeltjes.
Wat voor alternatieve brandstof gebruikt KLM?
We kopen alleen SAF gemaakt van grondstoffen die niet concurreren met de productie van voedsel of diervoeder en een minimale impact hebben op de biodiversiteit. Zo gebruiken we geen sojaolie, palmolie of hun bijproducten om vliegtuigbrandstof van te maken.
Alle SAF die we inkopen voldoet aan de eisen van:
de Europese Unie , zoals beschreven in de ReFuelEU Aviation Regulation; en de Roundtable of Sustainable Biomaterials (RSB) of; de International Sustainability & Carbon Certification (ISCC).
Nog een klein effect
Om het gebruik van SAF te stimuleren, zijn we in 2022 een klein deel SAF gaan toevoegen aan het brandstofsysteem van Amsterdam Airport Schiphol: 0,5% voor elke vertrekkende vlucht. In 2023 en 2024 hebben we dit verhoogd naar gemiddeld 1% SAF.
Vanaf 2025 moeten brandstofleveranciers volgens EU-regels gemiddeld 2% SAF toevoegen aan hun leveringen aan Europese luchthavens. Verschillende landen hebben ook zulke regels ingevoerd of aangekondigd.
Daarom kan er een toeslag voor SAF in de totale ticketprijs zitten. De prijsstijging is gebaseerd op uw reisklasse en de afstand van uw vlucht. We gebruiken alle opbrengsten uit deze toeslag volledig voor de aankoop van SAF.
Ook al gebruiken we meer SAF, het gaat nog om een klein deel van al ons brandstofverbruik. Dat komt omdat SAF beperkt beschikbaar is en 3 tot 4 keer meer kost dan gewone brandstof. Hierdoor benutten we de voordelen van SAF nog beperkt.
Samen kunnen we SAF beter benutten
Het is belangrijk dat KLM en andere luchtvaartbedrijven inzetten op SAF om de markt verder te ontwikkelen. We hopen dat zo de prijzen dalen en we meer SAF kunnen gebruiken. Ons doel: 10% SAF in 2030 gebaseerd op ons totale kerosineverbruik.
We werken daarom samen met bedrijven die zakelijk of voor vrachtvervoer met ons vliegen. En ook passagiers kunnen een kleine bijdrage leveren door extra SAF toe te voegen aan hun boeking. Door deze gezamenlijke inzet gebruikten we 10% van de wereldwijde SAF-productie in 2023, en willen we het gebruik en de productie van SAF blijven versnellen.
Bijdragen aan SAF
Als u een vlucht boekt bij KLM kunt u vrijwillig bijdragen aan extra SAF. We bieden 3 opties voor uw bijdrage. Deze zijn gebaseerd op de geschatte hoeveelheid brandstof die per passagier nodig is voor uw vlucht en de prijs van SAF op het moment van boeken.
Afhankelijk van hoeveel u bijdraagt, helpt u ons om SAF te kopen dat gelijk is aan alle of een deel van deze brandstof. Bij het schatten van brandstof kijken we onder andere naar type vliegtuig, afstand, gewicht van de lading, aantal passagiers en de reisklasse die u heeft geboekt.
U ziet ook hoe uw bijdrage helpt om onze geschatte CO₂-impact te verminderen door de extra SAF toe te voegen aan een toekomstige vlucht. Uw bijdrage gaat dus niet als extra SAF in uw vliegtuig. En u vermindert ook de CO₂-uitstoot tijdens uw vlucht niet. Het helpt ons wel om iets meer SAF toe te voegen aan de brandstofsystemen van luchthavens.
Het is onze verantwoordelijkheid om de impact van vliegen te verlagen en minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. De extra SAF waar u voor betaalt, levert hier een kleine bijdrage aan.
De gemiddelde CO₂-uitstoot per passagier
Als u extra SAF koopt, schatten we hoeveel CO₂-uitstoot de brandstof gemiddeld per passagier veroorzaakt. Ook geven we een schatting van de afname van onze CO₂-impact door uw vrijwillige bijdrage. We berekenen deze schattingen met onze CO₂-calculator. Deze kijkt naar factoren als type vliegtuig, vliegroute, reisklasse, bezettingsgraad en onze vastgestelde prijs voor SAF.
Elk jaar controleert de accountantsorganisatie KPMG of onze manier van rekenen voldoet aan de rekenmethodes hieronder en of ze de internationale richtlijnen volgen. De details van deze controle vindt u in het auditrapport van KPMG.
Onze nieuwste methodes en auditrapport:
Benieuwd naar de geschatte CO₂-uitstoot van uw vlucht? U ziet het in Mijn Reis of wanneer u een vlucht boekt.
Wat doen we met uw bijdrage aan SAF?
We gebruiken uw gehele bijdrage voor SAF. De extra SAF voegen we toe aan het brandstofsysteem op Schiphol (of één van de andere luchthavens waar we SAF toevoegen). Dit betekent dat de SAF waaraan u bijdraagt niet wordt gebruikt voor uw specifieke vlucht. Dat zou logistiek ingewikkeld en inefficiënt zijn om te regelen. We streven ernaar de extra SAF binnen 12 maanden na uw vlucht toe te voegen, afhankelijk van de beschikbaarheid van het product op de markt.
Doordat we SAF toevoegen aan de brandstofsystemen van luchthavens, vertrekken ook andere vluchten met meer SAF aan boord. Maar omdat die andere luchtvaartmaatschappijen er niet voor betalen, kunnen ze geen aanspraak maken op de CO₂-vermindering. KLM wordt ieder jaar gecontroleerd om er zeker van te zijn dat de geclaimde CO₂-vermindering klopt met de hoeveelheid SAF die we hebben ingekocht.
De verplichte toeslag voor SAF op uw vliegticket en alle andere SAF-bijdragen die we ontvangen via onze verschillende programma’s, gebruiken we geheel om SAF te kopen. Uw vrijwillige bijdrage gebruiken we niet om te voldoen aan het wettelijk verplichte minimumgebruik van SAF.
Meer doen?
Er zijn dingen die u kunt doen om de impact van uw reis te verkleinen. U bereikt het meeste door (een deel) van uw reis te vervangen door een ander type vervoer dan het vliegtuig. Bijvoorbeeld door te reizen per trein, bus of elektrische auto. Op sommige bestemmingen is dit via KLM mogelijk dankzij onze samenwerking met Eurostar. We bieden dan één ticket aan voor het vliegtuig en de hogesnelheidstrein. De trein is een beter alternatief dan overstappen op een korte afstandsvlucht.
Daarnaast zijn er simpele dingen die een beetje bijdragen. Denk aan lichtere bagage of uw eigen waterflesje of koptelefoon meenemen. Ook kunt u bijdragen aan onze geselecteerde projecten voor natuurontwikkeling. Dat maakt voor de milieu-impact van uw reis geen verschil; het is een manier om beschadigde gebieden te ondersteunen.
Veelgestelde vragen
SAF is een alternatieve vliegtuigbrandstof en wordt gemaakt van afval en reststoffen (nu vooral gebruikt frituurvet). SAF kunnen we mengen met gewone brandstof voor straalmotoren. Over de hele levenscyclus is de CO₂-impact van SAF minstens 65% lager dan die van gewone brandstof.
Helaas is SAF nog schaars en daardoor duur. In lijn met Europese wetgeving, voegen we op dit moment gemiddeld 2% SAF toe voor vluchten vanuit Europa. De impact van SAF blijft dus nog beperkt. Uw vrijwillige bijdrage aan extra SAF helpt ons om iets meer te doen.
SAF kan worden gemaakt van verschillende grondstoffen, zoals gebruikt frituurvet, gemeentelijk afval, afvalgassen en landbouwresten. Het kan ook worden gemaakt van groene stroom en door CO₂ uit de lucht op te vangen. Deze (synthetische) vorm van SAF is nog volop in ontwikkeling. De SAF die wij gebruiken, komt nu vooral van gebruikte frituurolie.
De luchtvaart heeft grote negatieve effecten op het klimaat. Tegelijk moet er voor een echt lagere impact van vliegen nog veel gebeuren. Zo duurt het nog jaren voordat de eerste commerciële vluchten op elektriciteit of waterstof vliegen. En voor verre vluchten blijven we nog langer afhankelijk van brandstof.
Tot die tijd is SAF een manier om de impact van vliegen iets te verlagen. Het is dan nodig dat SAF op grotere schaal beschikbaar komt. En dat synthetische brandstoffen gemaakt van CO₂ uit de lucht en groene waterstof verder worden ontwikkeld. Dit kan het tekort aan de huidige SAF van gebruikte frituurolie oplossen. We investeren daarom in onderzoek en ontwikkeling van deze alternatieve brandstoffen.
We zijn ons bewust van de impact van onze sector op het klimaat. Daarom willen we onze rol in de manier waarop de industrie werkt verbeteren. Dat vergt grote investeringen. Daarnaast werken we continu aan allerlei kleine aanpassingen die bijdragen. We moeten breed inzetten om in de toekomst minder vervuilend te zijn, al weten we niet precies hoever we daarmee komen.
Voorbeelden van verbeteringen:
- Vernieuwing van de vloot
- Energiezuinigere vliegtuigprototypes
Gewicht besparen en aanpassingen aan boord